Ngày 10 tháng 3 âm lịch là một trong những ngày lễ quan trọng nhất của dân tộc Việt Nam, được gọi là Giỗ Tổ Hùng Vương. Đây là dịp để người dân Việt Nam tưởng nhớ công lao to lớn của các Vua Hùng, những người đã có công dựng nước và giữ nước, lập nên nhà nước đầu tiên của Việt Nam – nước Văn Lang.
Nguồn gốc ngày 10 tháng 3 âm lịch
Hupuna sẽ giúp bạn lý giải về nguồn gốc và lịch sử của ngày quốc giỗ – ngày giỗ tổ Hùng Vương của người Việt Nam vào ngày 10 tháng 3 âm lịch. Việc chọn ngày 10 tháng 3 âm lịch là ngày giỗ tổ Hùng Vương cũng phản ánh sự kết hợp giữa tâm linh và truyền thống lịch sử trong văn hóa Việt Nam.
Truyền thuyết Lạc Long Quân và Âu Cơ
Theo truyền thuyết, Lạc Long Quân, là một vị thần rồng của biển cả, đem lòng yêu thương Âu Cơ, con gái của thần núi, và họ đã kết duyên vợ chồng. Sau khi Âu Cơ mang thai và sinh ra bọc trăm trứng, sau đó hai vợ chồng chia tay nhau vì Lạc Long Quân vẫn luôn đau đáu nỗi nhớ về biển cả. Họ chia năm mươi người con theo cha về biển và năm mươi người con theo mẹ lên núi. Người con trưởng trong số những người con theo mẹ lên núi là Hùng Vương đã được tôn làm vua, lấy hiệu là Hùng Vương thứ nhất.
Lịch sử ra đời ngày 10 tháng 3
Theo quan niệm dân gian, tháng 3 là tháng đầu tiên của mùa xuân, tượng trưng cho sự khởi đầu mới, sự sinh sôi nảy nở. Do đó, người ta chọn ngày 10 tháng 3 âm lịch để làm ngày Giỗ Tổ Hùng Vương, thể hiện lòng biết ơn đối với những bậc tiền nhân đã có công dựng nước và giữ nước, đồng thời cầu mong cho sự phát triển thịnh vượng của đất nước.
Thời kỳ phong kiến
- Thời nhà Lý: Năm 1075, vua Lý Thái Tông đã chính thức công nhận Hùng Vương là vị tổ tiên đầu tiên của dân tộc Việt Nam và cho lập đền thờ tại núi Nghĩa Lĩnh (nay thuộc tỉnh Phú Thọ). Tuy nhiên, vào thời điểm này, chưa có quy định cụ thể về ngày Giỗ Tổ Hùng Vương.
- Thời nhà Trần: Năm 1279, vua Trần Nhân Tông đã ban chiếu cho phép dân làng Phù Đức (nay thuộc xã Hy Cương, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ) được tổ chức lễ hội tưởng nhớ các Vua Hùng vào ngày 10 tháng 3 âm lịch hàng năm. Tuy nhiên, đây chỉ là một hoạt động địa phương, chưa được áp dụng trên toàn quốc.
Thời kỳ cận đại
- Năm 1917: Dưới thời vua Khải Định, triều đình Huế đã chính thức ban hành sắc lệnh công nhận ngày 10 tháng 3 âm lịch là “Quốc giỗ” để tưởng nhớ các Vua Hùng. Tuy nhiên, sắc lệnh này chỉ có hiệu lực trong phạm vi triều đình và chưa được phổ biến rộng rãi.
- Năm 1945: Sau Cách mạng tháng Tám, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 22/SL-CTN ngày 18 tháng 2 năm 1946 quy định ngày 10 tháng 3 âm lịch là ngày nghỉ lễ quốc gia để tưởng nhớ các Vua Hùng.
Thời kỳ hiện đại
- Năm 1985: Quốc hội Việt Nam đã chính thức xác định ngày 10 tháng 3 âm lịch là Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương – Quốc lễ của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.
- Năm 2004: UNESCO đã công nhận Giỗ Tổ Hùng Vương là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.
Lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương
Lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương được tổ chức chính tại đền Hùng, Phú Thọ. Lễ hội diễn ra trong năm ngày từ mùng 6 AL đến hết mùng !0 AL và đã thu hút đông đảo du khách và người dân từ khắp mọi miền Tổ quốc về đây để dâng hương tưởng nhớ các Vua Hùng và hòa mình vào không khí trang trọng, thiêng liêng của ngày lễ.
Đền Hùng
Đền Hùng là quần thể di tích lịch sử tọa lạc trên núi Nghĩa lĩnh, phường Hy Cương, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. nơi đây được xem như cội nguồn của dân tộc Việt Nam, gắn với truyền thuyết Lạc Long Quân và Âu Cơ, là nơi thờ các vị Vua Hùng có công dựng nước và giữ nước. Đền Hùng bao gồm nhiều đền, lăng mộ, khu di tích và các công trình phụ trợ khác, tạo nên một quần thể di tích rộng lớn và uy nghi:
- Đền Hạ thờ phụng Lạc Long Quân.
- Đền Trung thờ phụng Âu Cơ và 50 người con theo mẹ lên núi.
- Đền Thượng thờ phụng Hùng Vương thứ nhất và 50 người con theo cha xuống biển.
- Lăng mộ Hùng Vương thứ sáu nằm trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh.
- Ngoài ra, còn có đền Giếng, đền Mẫu và nhà sàn để du khách nghỉ ngơi.
Lễ hội Giỗ tổ Hùng Vương
Dưới đây là danh sách các hoạt động sẽ diễn ra trong các ngày hội Đền hùng:
Lễ rước kiệu: Lễ rước các vị vua Hùng từ chân núi nghĩa Lĩnh về đền Hùng trong tiếng trống, tiếng nhạc dân gian với sự tham gia của đông đảo người dân từ các nơi trên Tổ quốc.
Lễ dâng hương: Được tổ chức tại đền hùng bởi các vị chức sắc, đại biểu và quần chúng nhân dân. Đây là nghi thức thể hiện lòng biết ơn sâu sắc với các bậc tiền nhân có công của dân tộc.
Hội thi gói bánh chưng, bánh giầy: Du khách và người dân có thể tự tay gói những chiếc bánh chưng, bánh giầy để dâng lên các vị vua Hùng.
Chương trình giao lưu văn hoá, văn nghệ: Chương trình ca múa nhạc với sự tham gia của các nghệ sĩ nổi tiếng, mang đến cho du khách những tiết mục văn nghệ đặc sắc, sinh động.
Hội thi chọi gà: Đây là trò chơi dân gian mang đậm bản sắc văn hoá Việt Nam, thể hiện tinh thần dũng cảm, kiên cường của người dân đất Việt.
Hội thi đua thuyền: Hội thi đua thuyền là một môn thể thao truyền thống sôi động và hấp dẫn được tổ chức trên sông Đà trong khuôn khổ Lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương. Hội thi này thể hiện tinh thần đoàn kết và sức mạnh tập thể của nhân dân ta sau hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước.
Ý nghĩa ngày 10 tháng 3 âm lịch hàng năm
Ngày Giỗ tổ Hùng Vương là ngày lễ lịch sử văn hoá quan trọng và ý nghĩa đối với người Việt Nam:
Ngày 10 tháng 3 âm lịch là dịp để người dân Việt Nam bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với các Vua Hùng, những vị vua đã có công dựng nước và giữ nước, tạo dựng nên non sông gấm vóc Việt Nam.
Lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương là dịp để con cháu tụ hội, gắn kết cộng đồng và vun đắp tinh thần đoàn kết dân tộc từ đó bồi đắp niềm tự hào dân tộc và ý thức trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc.
Ngày Quốc lễ phản ánh việc lưu giữ và phát huy giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, góp phần gìn giữ bản sắc văn hoá Việt Nam từ đó quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt đến bạn bè quốc tế.
Hành trình khám phá lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương đã khép lại với những thông tin đầy đủ và hữu ích. Hupuna hy vọng rằng những thông tin này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về ý nghĩa và giá trị của lễ hội, từ đó thêm yêu quý và trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc!
