Ngày 10/10/1954 đánh dấu một bước ngoặt lịch sử quan trọng khi Thủ đô Hà Nội được giải phóng sau gần một thế kỷ dưới ách đô hộ của thực dân Pháp. Bảy thập kỷ đã trôi qua, nhưng dấu ấn của ngày Giải phóng thủ đô vẫn còn nguyên vẹn trong tâm trí mỗi người dân Việt Nam. Hành trình 70 năm kể từ ngày lịch sử ấy là minh chứng hùng hồn cho sức mạnh đoàn kết, ý chí kiên cường và khát vọng độc lập, tự do của dân tộc ta.
Bối cảnh lịch sử dẫn đến ngày Giải phóng thủ đô
Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam kéo dài 9 năm đầy gian khổ và hy sinh. Từ năm 1858, thực dân Pháp bắt đầu xâm lược Việt Nam. Đến năm 1873, chúng chiếm đóng Hà Nội, biến nơi đây thành trung tâm đầu não để cai trị toàn bộ Đông Dương. Trong suốt 81 năm dưới ách thống trị của thực dân Pháp, Hà Nội và nhân dân cả nước đã trải qua những năm tháng đau thương, tủi nhục.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh, quân và dân ta đã giành được nhiều thắng lợi quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” vào ngày 7/5/1954. Chiến dịch Điện Biên Phủ kéo dài 56 ngày đêm (từ 13/3 đến 7/5/1954) đã đi vào lịch sử như một trong những trận đánh lẫy lừng nhất của thế kỷ XX.
Chiến thắng Điện Biên Phủ buộc thực dân Pháp phải ký Hiệp định Genève vào ngày 21/7/1954, chấm dứt cuộc chiến tranh xâm lược Đông Dương. Theo hiệp định này, quân đội Pháp phải rút khỏi miền Bắc Việt Nam, trong đó có Thủ đô Hà Nội. Đây là tiền đề trực tiếp dẫn đến ngày Giải phóng thủ đô 10/10/1954.
Diễn biến của ngày Giải phóng thủ đô 10/10/1954
Sáng ngày 10/10/1954, một sự kiện lịch sử trọng đại đã diễn ra tại Hà Nội. Ủy ban Quân chính Thành phố cùng các đơn vị quân đội đa binh chủng bắt đầu cuộc hành quân tiếp quản Thủ đô. Từ nhiều hướng, các cánh quân lần lượt tiến vào trung tâm thành phố, mang theo niềm vui và hy vọng của một thời đại mới.
Đúng 8 giờ sáng, cánh quân phía Tây, gồm những chiến sĩ Trung đoàn Thủ đô với huy hiệu “Chiến sĩ Điện Biên Phủ” trên ngực, bắt đầu hành trình từ Quần Ngựa hay là Cung thể thao Hà Nội, phố Quần Ngựa. Họ hành quân qua các phố Kim Mã, Nguyễn Thái Học, Hàng Đẫy, và đến 9 giờ 45 phút thì tiến vào Cửa Đông. Gần như đồng thời, lúc 8 giờ 45 phút, cánh quân phía Nam thuộc Trung đoàn 88 và 36 xuất phát từ Việt Nam Học xá, đi qua Bạch Mai, phố Huế, vòng quanh Hồ Gươm, để rồi đóng quân tại khu vực Đồn Thủy và khu Đấu Xảo. Đặc biệt, Đoàn Chỉ huy tiếp quản do Chủ tịch Ủy ban Quân chính Vương Thừa Vũ và Phó Chủ tịch Trần Duy Hưng dẫn đầu, khởi hành lúc 9 giờ 30 phút từ sân bay Bạch Mai, theo lộ trình qua Ngã Tư Vọng, Ngã tư Trung Hiền, đường Bạch Mai, phố Huế, và cuối cùng tiến vào Cửa Bắc.
Thời khắc lịch sử đã điểm vào lúc 15 giờ cùng ngày. Sau hồi còi dài vang lên từ Nhà Hát Lớn, hàng trăm nghìn người dân Hà Nội cùng các lực lượng vũ trang đã tập trung tại Sân vận động Cột Cờ để tham dự lễ chào cờ trang trọng. Tại đây, Chủ tịch Ủy ban Quân chính Vương Thừa Vũ đã trịnh trọng đọc Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi đồng bào Thủ đô. Trong bức thông điệp đầy xúc động, Bác Hồ đã nhấn mạnh sự đoàn kết, nhất trí của nhân dân và sự anh dũng của quân đội ta đã đem lại thắng lợi hòa bình, đồng thời kêu gọi toàn thể đồng bào Hà Nội cùng Chính phủ vượt qua mọi khó khăn để xây dựng một Thủ đô yên ổn, tươi vui và phồn thịnh.
Ý nghĩa lịch sử của ngày Giải phóng thủ đô
Ngày Giải phóng thủ đô 10/10/1954 mang một ý nghĩa vô cùng to lớn đối với cả dân tộc Việt Nam. Đây không chỉ là sự kiện đánh dấu việc Hà Nội được giải phóng sau gần một thế kỷ bị đô hộ, mà còn là biểu tượng cho thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kéo dài 9 năm đầy gian khổ.
Sự kiện này mở ra một trang sử mới cho Thủ đô và cả đất nước. Từ đây, miền Bắc Việt Nam hoàn toàn được giải phóng, tạo tiền đề vững chắc cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất đất nước. Ngày Giải phóng thủ đô cũng khẳng định sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc và tầm nhìn chiến lược của Đảng trong việc lãnh đạo cách mạng Việt Nam.
Hơn nữa, ngày 10/10/1954 còn là minh chứng hùng hồn cho tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường và khát vọng độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam. Sự kiện này đã truyền cảm hứng và động lực mạnh mẽ cho nhân dân cả nước trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong những năm tiếp theo.
Thành tựu nổi bật của Hà Nội sau 70 năm giải phóng
Kể từ ngày Giải phóng thủ đô 10/10/1954, Hà Nội đã trải qua 70 năm phát triển với nhiều thành tựu đáng tự hào. Từ một thành phố bị tàn phá sau chiến tranh, Hà Nội ngày nay đã trở thành trung tâm chính trị – hành chính quốc gia, là đầu tàu kinh tế và trung tâm văn hóa của cả nước với các thành tựu nổi bật như:
- Phát triển kinh tế vượt bậc: Bước vào thời kỳ đổi mới từ năm 1986, Hà Nội đã chủ động triển khai nhiều chương trình, kế hoạch thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội. Kết quả đạt được rất ấn tượng, đặc biệt trong những năm gần đây. Năm 2023, mặc dù trong bối cảnh khó khăn chung, Hà Nội vẫn đạt tốc độ tăng trưởng GRDP 6,27%, cao hơn mức tăng trưởng chung của cả nước (5,05%). Thu nhập bình quân đầu người đạt 150 triệu đồng/năm, tăng đáng kể so với những năm trước đây. Về thu ngân sách, Hà Nội liên tục dẫn đầu cả nước trong hai năm gần đây. Năm 2022, tổng thu ngân sách trên địa bàn lần đầu vượt mức 300.000 tỷ đồng, đạt 332.089 tỷ đồng. Năm 2023, con số này tiếp tục tăng lên, đạt hơn 410.000 tỷ đồng, trong đó thu nội địa đạt trên 381.000 tỷ đồng, tiếp tục dẫn đầu cả nước.
- Quy hoạch đô thị và nông thôn: Công tác quy hoạch và phát triển đô thị của Hà Nội đã có nhiều tiến bộ, thúc đẩy sự phát triển các lĩnh vực của đời sống xã hội. Từ một đô thị có quy mô dân số khoảng 43,7 vạn người những ngày đầu giải phóng, đến nay Hà Nội có quy mô dân số hơn 8 triệu người. Đến hết năm 2023, thành phố có 18/18 huyện đạt chuẩn nông thôn mới với 382/382 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 183 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 68 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu.
- Văn hóa, du lịch và an sinh xã hội: Hà Nội tự hào là “Thành phố di sản” với 5.922 di tích được kiểm kê, 1.350 làng nghề, gần 1.700 lễ hội dân gian và 1.793 di sản văn hóa phi vật thể. Năm 2023, khách du lịch quốc tế đến Hà Nội tăng 3,5 lần so với cùng kỳ năm 2022, khách du lịch trong nước tăng 19,1%. An sinh xã hội được đảm bảo với tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 0,03%, tỷ lệ hộ cận nghèo 0,7% vào cuối năm 2023. Tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt 93,5%.
- Hội nhập quốc tế: Công tác đối ngoại của Hà Nội có nhiều bước tiến tích cực. Đến nay, Thủ đô đã ký thỏa thuận hợp tác với 61 Thủ đô và thành phố các nước, có quan hệ kinh tế thương mại với gần 200 quốc gia và vùng lãnh thổ. Hà Nội được UNESCO vinh danh là “Thành phố vì hòa bình” và 3 lần được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Sao Vàng, tặng danh hiệu “Thủ đô Anh hùng”.
- Hướng tới tương lai: Trong bối cảnh mới với nhiều thách thức từ cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Hà Nội đặt mục tiêu đến năm 2030 trở thành thành phố “Văn hiến – Văn minh – Hiện đại”. Thủ đô phấn đấu trở thành trung tâm đi đầu trong nghiên cứu, sáng tạo, ứng dụng và chuyển giao khoa học – công nghệ mới; trung tâm kinh tế tài chính lớn dựa trên mô hình phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn và kinh tế số; đồng thời là trung tâm giáo dục, đào tạo chất lượng cao ngang tầm khu vực và quốc tế.
70 năm kể từ ngày Giải phóng thủ đô, Hà Nội đã trải qua một hành trình lịch sử đầy tự hào với những thành tựu to lớn trên mọi lĩnh vực. Từ một thành phố bị tàn phá sau chiến tranh, Hà Nội ngày nay đã trở thành một đô thị hiện đại, năng động, giàu bản sắc văn hóa. Bạn ơi! Hãy cùng Hupuna tiếp tục đổi mới, sáng tạo để xây dựng một Thủ đô “Văn hiến – Văn minh – Hiện đại” như kỳ vọng của toàn Đảng, toàn dân nhé!
